تفاوت احساس، ادراک و توجه

 

 

 

مقدمه

خیلی پیش‌آمده که ما برای بیان فهم موضوعی از سه کلمه احساس، ادراک و توجه به‌جای هم استفاده می‌کنیم. بدون اینکه به‌درستی معنی هرکدام را بدانیم. هرکدام از این کلمات بار معنایی خودشان رادارند و خوب است بافهم معنای هرکدام از آن‌ها آسنا شویم که به‌درستی از آن‌ها استفاده کنیم.

برای روشن شدن مطلب در زیر این کلمات را با ذکر مثال توضیح می‌دهیم.

تعریف احساس

وقتی گلی می‌بینیم ما گل را از طریق چشم احساس کردیم. وقتی غذایی می‌خوریم ما مزه آن غذا چشیدیم و احساس کرده‌ایم. پس دیدن، شنیدن، لمس کردن و مانند این‌ها حس کردن یا احساس نام دارد.

وقتی چیزی را احساس می‌کنیم مثلاً گوش کردن، گوشمان تحریک می‌شود و انرژی که همان امواج صوتی است جذب می‌کند.

پس احساس جذب انرژی از طریق حواس پنجگانه است.

ادراک

آموختیم احساس حس انرژی از طریق حواس پنج‌گانه است. فهم این حس را ادراک می‌گویند. درواقع معنی‌دار کردن انرژی دریافت شده از راه حواس را ادراک می‌گویند. این فرآیند از طریق انطباق انرژی دریافتی با اطلاعات قبلی رخ می‌دهد؛ یعنی انطباق اطلاعات قبلی با اطلاعات جدیدی که از طریق حواس واردشده است.

با این تعریف روشن می‌شود، آن چیزی که احساس می‌کنیم لزوماً آن چیزی نیست که ادراک می‌کنیم. ادراک امور به‌سادگی احساس آن‌ها نیست؛ بلکه ادراک شامل تفسیر ذهنی امور است. این تفسیر کاملاً وابسته به تجربیات و اطلاعات قبلی است؛ مانند اینکه ما قبلاً تجربه خوبی از کله‌پاچه نداشتیم و این غذا را به‌عنوان غذایی بدمزه درک می‌کردیم. الآن باگذشت زمان و تغییر ذائقه و تغییر حس چشایی آن را بسیار لذیذ می‌دانیم.

بنابراین ادراک تفسیر ما احساساتمان بر اساس اطلاعات قبلی است.

توجه

ما تصور می‌کنیم در یک‌زمان واحد چند احساسمان درگیر است؛ اما در هرلحظه و هر بار فقط یک احساس را درک می‌کنیم. الآن یا داریم می‌شنویم یا می‌خوانیم. نمی‌شود توأمان بشنویم و بخوانیم. کسانی که مدعی هستند توانایی انجام چند کار را باهم دارند درواقع نمی‌دانند آن‌ها توانایی شیفت سریع، یا تغییر احساس را در لحظه دارند؛ بنابراین توجه انتخاب لحظه‌ای یک حس و نادیده گرفتن دیگر حس‌ها است. مثلاً می‌گوییم خوب گوش کن ببین چه می‌شنوی؛ یعنی به شنیدن توجه کن. بشنو؛ یعنی به دیگر حواس توجه نکن.

بنابراین توجه یعنی انتخاب یک حس در لحظه.

جمع‌بندی

اگرچه ما احساس، ادراک و توجه را جدا از هم توضیح دادیم؛ اما این‌ها از هم جدا نیستند. ایراد به هر یک از آن‌ها فرآنید یادگیری ما را دچار اخلال می‌کند. این سه فعالیت در کنار هم هستند. ما به کمک احساس، ادراک و توجه اطلاعات را از محیط دریافت و فهم می‌کنیم.