یکی از عوامل شناختِ؛ توانایی فردی و علاقه فردی (شناسایی استعداد در کودکان و سنجش هوش کودک) است. سنجش هوش کودک در مرکز مشاوره مکث با تست های (مدرن و بین المللی) در زمینه شناسایی هوش و استعدادیابی انجام می گردد. اما نکته مهم این است که بدانیم سنجش هوش کودک یا نوجوانمان با چه دقتی و توسط چه کسی انجام می شود. پیش از همه این موارد در نظر داشته باشید، انواع آزمون هوش کودک و سنجش دقیق هوش و استعدادیابی کودکان نیاز به ابزارهای بسیار دقیق و متخصصان بسیار حرفه ای و زبده ای دارد که مرکز مشاوره مکث از آن برخوردار است. برای سنجش هوش کودکان و استعداد یابی کودکان، تنها نیاز به 2 جلسه ارزیابی دارید.
همه والدین تمایل دارند با سنجش هوش کودک بدانند آیا کودک باهوشی دارند یا خیر؟ یا اینکه هوش و استعداد آنها در چه زمینه ای بیشتر است. هر چند که این روزها روانشناسان اعتقاد دارند هر کودکی در زمینه خاصی دارای توانمندی و استعداد است و تنها باید به موقع کشف شود. محققان روانشناسی اعتقاد دارند سنین پیش از مدرسه که کودک هنوز سواد خواندن و نوشتن ندارد بهترین زمان برای غربالگری هوش کودکان است.
جالب است بدانید که هر کودکی می تواند هوش بالایی داشته باشد اما معنایش این نیست که الزاماً استعداد بالایی هم دارد و این دو مفهوم کاملاً متمایز از هم هستند. هر خانواده ای با به کارگیری امکاناتی برای بروز هوش و استعداد فرزندش اهتمام می ورزد؛ مثلاً خرید بسته های آموزشی افزایش هوش، بردن به کلاسهای مختلف یادگیری مهارت و در نهایت نگرانی همیشگی از اینکه اگر نتوانم فرزندم را به کلاسهای مختلف ببرم چه آینده ای خواهد داشت؟
هوش چیست؟
هنگامی که صحبت از هوش به میان می آید فوراً در ذهنمان نوعی توانایی ذهنی شکل می گیرد که قابلیت هایی مانند یادگیری، استعداد تشکیل مفاهیم، روش حل مسئله، تفکر انتزاعی، برنامه ریزیرا در بر می گیرد.
جنبه های مختلفی از هوش وجود دارد:
- هوش عینی یا توانایی درک اشیاء
- هوش ذهنی: به انسان اختصاص دارد و مقصود از آن توانایی درک نشانه های کلامی و مفاهیم ریاضی و شیوه کار کردن با آنهاست.
آزمون های هوش بر اساس هدفی که متخصص و طراح آزمون هوش دارد و بسته به جنبه ای از هوش که می خواهد بسنجد در قالب های مختلفی طراحی می شود. بر اساس باور ریموند کتل هوش مجموعه ای از استعدادهایی است که به وسیله آنها به شناخت پیرامونمان می رسیم این مجموعه شناخت ها را به ذهن می سپاریم تا مسائل روزانه را حل و فصل کنیم و با محیط اطرافمان سازگاری پیدا کنیم.
تأثیر شناخت هوش کودک
با شناخت میزان هوش کودکان و سنجش هوش کودکان می توان به این نکته رسید که کودکان با این میزان هوش چه استعدادی دارند و پس از آن با استعدادیابی و شناخت راههای مختلف برای پیشرفت کودکان گام برداشت. هوش از یک سطح معینی در انسانها رشد میکند. در واقع میزان آن از ۷۰ تا ۱۰۰ درصد بهره هوشی را افراد نرمال تشکیل میدهند. فقط با میزانی از تغییر بین درصد ۷۰ تا ۱۰۰ که برخی در زمینه هایی هوشیارتر و در بعضی از زمینه ها با توجه و ضریب هوشی کمتری عمل میکنند.
انواع آزمون هوش کودک
آزمون نقاشی آدم مک اور (DAP) یا (چارلز توماس)
گروه سنی: 3 سال به بالا
داده های آزمون نقاشی آدم مک اور: تحلیل کیفی و تولید فرضیه، بخصوص در مورد احساسات آزمودنی در مورد خود و افراد مهم زندگیش.
آزمون نقاشی خانوادگی جنبشی (KFD) یا (برونر-مازل)
گروه سنی: 3 سال به بالا
داده های آزمون نقاشی خانوادگی جنبشی: تحلیل کیفی و فرضیه سازی در مورد ادراک شخصی از ساختار خانواده و محیط، همچنین قابلیت دادن نمره های عینی.
آزمون جملات ناقص راتر (Rotter)
گروه سنی: کودک، نوجوان، بزرگسال
داده های آزمون راتر: عمدتاً داده تحلیل کیفی، هر چند برخی نظام های نمره دهی عینی نیز تدوین شده است. این آزمون فرافکن بوده و می تواند ترسهای اضطرابها و ارتباط آن با هوش را تا میزانی شناسایی کند.
آزمون سنجش هوشی وکسلر برای کودکان (چاپ سوم)
گروه سنی: تا 16 سال
داده های آزمون هوشی وکسلر: در ابعاد کلامی، عملکردی و IQ کل قابلیت نمره دهی دارد. همچنین این آزمون بسیار معروف قابلیت ارزیابی مهارتهای اختصاصی را نیز دارد. آزمون هوشی وکسلر برای بزرگسالان نیز همین قابلیت ها را دارد و از 16 سال به بالا قابل تفسیر است.
آزمون سنجش هوش استنفورد بینه (SB:FE) (چاپ چهارم)
گروه سنی: 2 تا 23 سال
داده های آزمون: در مقیاسهای کلامی، بصری، انتزاعی و استدلال کلامی، حافظه کوتاه مدت و هوش کلی قابلیت نمره دهی دارد. آزمون استنفورد بینه به همراه آزمون هوش وکسلر 2 آزمون بسیار پرکاربرد در سطح جهان می باشند.
آزمون کافمن برای پیشرفت تحصیلی (K-TEA)
گروه سنی: 1- 12
داده های آزمون کافمن: خواندن، ریاضیات و هجی کردن این آزمون می تواند در این 3 حوزه در مورد کودک به شما اطلاعات مفیدی بدهد.
آزمون وضعیت خانه (HSQ-R)
گروه سنی: 6 تا 12
داده های آزمون وضعیت خانه: به والدین این امکان را می دهد که مشکلات موجود در توجه، تمرکز و یادگیری را شناسایی کنند.
سنجش هوش کودک با تست هوش ریون
تست هوش ریون یا به عبارتی ماتریس پیشرونده رنگی ریون (CPM) یکی از بهترین ابزارهای شناختی و ارزیابی هوش تصویری کودکان است. این روش در مطالعات پژوهشی و علمی اعتبار زیادی دارد. تست هوش غیر کلامی ریون سالهاست که در سراسر دنیا مورد ارزیابی قرار گرفته است و به عنوان یک روش موثر شناخته می شود. درتست هوش ریون کودک باید از میان تصاویری جستجو کند و تصویر نمونه یا اصلی را بیابد. در این مراحل کودک باید ابتدا تصویر اصلی را به خوبی وارسی کند و سپس از بین تصویرهای پایین آن گزینه درست را انتخاب کند.
این آزمون نوعی استدلال هوش سیال (هوش وابسته به ژنتیک) است و برای سنجش عامل g یا همان هوش عمومی اسپیرمن مورد استفاده قرار می گیرد. سنجش هوش کودک و مشخص کردن ویژگی های آن بحث مهمی در روانشناسی است و محققان اعتقاد دارند رشد شناختی در دوران کودکی تاثیرات فراوانی بر رفتار آنها در بزرگسالی دارد. بنابراین اینگونه سنجش های هوش چندگانه در کودکان با عث می شود بتوانیم درک بهتری نسبت به استعدادهای کودک خود پیدا کنیم. پس از اینکه هوش و و استعداد کودکمان را یافتیم بهترین راهکارهای بهنگام و عملی را برای افزایش توانمندی هایش به کار می بندیم.
شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد هوش کودک تنها به جنبه های ذاتی بر نمی گردد و میتوان با روش هایی آن را تقویت کرد. از سویی دیگر سرعت تغییر پذیری هوش در دوران کودکی بسیار بیشتر از جوانی و نوجوانی است. بنابراین هر چه روی محرک های محیطی کودک و تمرین های عملی بیشتر کار کنیم می توانیم میزان هوش او را بالاتر ببریم.
